درمان پالپ زنده دندان یک روش درمانی است که برای حفظ دندان زنده در صورت آسیب یا التهاب پالپ دندان انجام می شود. هدف اصلی این درمان، از بین بردن عفونت و التهاب موجود در پالپ و حفظ عملکرد دندان است.
درمان پالپ زنده دندان معمولاً در صورتی انجام می شود که پالپ دندان هنوز قابل بهبود باشد و به شکل قابل توجهی آسیب ندیده باشد. در صورتی که درمان به موقع انجام شود، احتمال بقای دندان زنده و عملکرد طبیعی آن بیشتر خواهد بود.
روش های درمانی مختلفی برای درمان پالپ زنده دندان وجود دارند. یکی از روش های معمول، عصب کشی دندان است. در این روش، دندانپزشک پالپ دندان را از بین می برد و سپس فضای داخلی دندان را پر می کند تا از بروز عفونت جدید جلوگیری شود.
پس از انجام عصب کشی دندان ، با استفاده از روش هایی ماند کامپوزیت دندان، ترمیم صورت می گیرد. بعد از درمان پالپ زنده، دندان ها ممکن است حساسیتی نسبت به فشار یا دما نشان دهند. این حساسیت معمولا به مرور زمان کاهش می یابد. در برخی موارد، دندانپزشک پوشش محافظتی موقتی (مثل کاور کامپوزیتی) روی دندان قرار می دهد تا حساسیت را کاهش دهد.
چرا پالپ زنده دندان را درمان می کنند؟
درمان پالپ زنده دندان دارای چند هدف اصلی است که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم.
حفظ دندان زنده
هدف اصلی از درمان پالپ زنده، حفظ دندان زنده است. با انجام این درمان، عفونت و التهاب موجود در پالپ دندان کنترل شده و دندان زنده، خارج نمی شود. این روش می تواند در حفظ دندان برای مدت طولانی موثر باشد و نیاز به روش های درمانی مانند عصب کشی یا درمان ریشه را به تاخیر بیندازد.
حفظ عملکرد و استفاده از دندان
با حفظ پالپ زنده دندان، عملکرد طبیعی دندان حفظ می شود. دندان با پالپ زنده می تواند برای خرد کردن غذا مورد استفاده قرار گیرد و کارایی آن نیز افزایش پیدا می کند.
حفظ تکامل ریشه
در مواردی که دندان هنوز در فرآیند رشد و تکامل قرار دارد، مثل دندان های شیری کودکان و نوجوانان، درمان پالپ زنده می تواند به تکامل طبیعی ریشه کمک کند. با حفظ پالپ زنده، انتهای ریشه دندان به طور طبیعی بسته و بزرگ می شود که تاثیر مثبتی بر پایداری و سلامت دندان در آینده خواهد داشت.
چه دندان هایی نیاز به درمان پالپ زنده دارند؟
درمان پالپ زنده بیشتر در موارد پوسیدگی دندان های کودکان و نوجوانان که ریشه های آن ها هنوز تکامل پیئا نکرده اند، استفاده می شود.
این درمان در مواردی که پالپ دندان ملتهب شده است، اما التهاب آن قابل بازگشت است، استفاده می شود. به عنوان مثال، در مواردی که دندان با تحریک هایی مانند سرما، گرما، شیرینی و غیره تحت تاثیر قرار می گیرد، دچار درد خفیفی می شود و این درد بلافاصله بعد از حذف محرک یا مسواک زدن کاهش می یابد. در چنین شرایطی ممکن است درمان پالپ زنده مناسب باشد.
در مواردی که دندان دارای درد شدید شبانه است یا در ضربه، فشار و جویدن احساس درد شدیدی به وجود می آید یا این که علائم آبسه و ورم وجود دارند، نشان دهنده این است که التهاب پالپ دندان بسیار شدید و غیر قابل بازگشت است.
در این موارد، پالپ دندان دیگر زنده نیست و درمان پالپ زنده بی تاثیر خواهد بود. علاوه بر این ها، درمان پالپ زنده ممکن است در مواردی که دندان دچار ضربه شده باشد نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
آیا درمان پالپ زنده را می توان جایگزین عصب کشی کرد؟
درمان پالپ زنده نمی تواند جایگزین کاملی برای عصب کشی دندان باشد. درمان پالپ زنده برای مواردی استفاده می شود که پالپ دندان ملتهب شده است اما التهاب آن قابل بهبود است و پالپ هنوز زنده است. هدف از انجام این روش درمانی، حفظ پالپ زنده است و با تمیز کردن و ضدعفونی کردن محفظه پالپی، التهاب را کنترل کرده و درمان آن را انجام می دهند.
به دست آوردن نتایج مطلوب در درمان پالپ زنده بستگی به عوامل متعددی دارد که شامل سن بیمار، درجه آلودگی، التهاب پالپ، و کیفیت ترمیم نهایی دندان می شود. همچنین، انتخاب روش مناسب برای هر مورد بسیار مهم است تا بهترین نتیجه درمانی حاصل شود. بنابراین، درمان پالپ زنده برای همه دندان ها و همه افراد مناسب نیست. تصمیم گیری درباره نوع درمان مناسب باید توسط دندانپزشک انجام می شود که آن هم پس از معاینات مختلف صورت می گیرد.
درمان پالپ زنده دندان و مراحل آن
درمان پالپ دندان به صورت مرحله به مرحله انجام می شود که عبارتند از:
تشخیص و تصویربرداری
در ابتدا، دندانپزشک با بررسی وضعیت دندان با استفاده از ابزارهای تشخیصی مثل رادیوگرافی، سعی در تشخیص مشکل پالپ دندان می کند.
بی حسی
قبل از شروع درمان، ناحیه اطراف دندان با استفاده از مواد بی حس کننده موضعی بی حس می شود تا بیمار در طول درمان درد نکشد.
دسترسی به پالپ
با استفاده از ابزارهای خاص، دندانپزشک به پالپ دسترسی می یابد. این مرحله شامل ایجاد حفره در دندان برای دسترسی به پالپ است.
حذف بافت ملتهب
در این مرحله، بافت ملتهب و تخریب شده در پالپ، از طریق ابزارهای ویژه گرفته می شود. هدف از حذف بافت ملتهب، از بین بردن عفونت و التهاب است.
پس از حذف بافت ملتهب و تمیزکاری بعد از آن، فضای داخل دندان با ماده ای مانند گوتاپرکا پر می شود.
این ماده به صورت چسبنده درون ریشه دندان قرار می گیرد تا فضای خالی را پر کند و جلوی نفوذ باکتری ها را بگیرد. در پایان نیز برای استحکام بخشیدن به دندان آسیب دیده، ممکن است نیاز به ترمیم دندان با استفاده از روش هایی مانند کامپوزیت باشد.
چه مراقبت هایی بعد از درمان پالپ زنده دندان نیاز است؟
بعد از درمان پالپ زنده، بعضی از علائم معمول ممکن است در ۲۴ ساعت اول به وجود آیند. این علائم شامل درد خفیف یا حساسیت به سرما و گرما هستند که معمولا عارضه های عادی پس از درمان بوده و به طور معمول پس از چند روز بهبود می یابند.
اما اگر درد شدید بعد درمان پالپ به وجود آید و شدن آن افزایش پیدا کند، ممکن است نشان دهنده وجود التهاب برگشت ناپذیر و نیاز به عصب کشی دندان باشد. همچنین، بعد از درمان پالپ زنده، باید از فشار دادن دندان خودداری کنید.