ایمپلنت دندان یک روش درمانی برای جایگزین کردن یک یا چند دندان از دست رفته است. این روش به افراد کمک می کند تا دندان های از دست رفته خود را بازیابی کرده و به عملکرد و ظاهر دندان های طبیعی خود نزدیک شوند. ایمپلنت دندان شامل سه جزء اصلی است و برخلاف تصور عموم، یک قطعه واحد نیست. هر یک از این اجزا نقش حیاتی و مهمی را در تضمین استحکام، دوام، عملکرد و همچنین شباهت ایمپلنت به دندان طبیعی ایفا می کنند.
برای درک بهتر عملکرد ایمپلنت دندان، لازم است بدانید که چگونه هر بخش قطعات ایمپلنت در ایجاد پایداری و ثبات پس از قرار گرفتن در دهان نقش دارد. بنابراین، بدون پرداختن به توضیحات بیشتر، به بررسی جزئیات اجزای ایمپلنت دندان می پردازیم.
اجزای تشکیل دهنده ایمپلنت دندان
همان طور که گفتیم، ایمپلنت دندان دارای 3 بخش اصلی است که عبارتند از:
- فیکسچر
- اباتمنت
- ترمیم ایمپلنت
فیکسچر (fixture)
فیکسچر که به طور معمول به عنوان پایه ایمپلنت شناخته می شود، یک پیچ استوانه ای شکل است که به طور مستقیم در استخوان فک ثابت خواهد شد. این قسمت هنگامی که در جای خود لنگر انداخت، به عنوان ریشه مصنوعی دندان عمل می کند.
وقتی یک دندان طبیعی از دست می رود، بافت استخوانی که در ابتدا از ریشه دندان حمایت می کرد دیگر مورد نیاز نیست. در نتیجه، این بافت شروع به جذب شدن مجدد به بدن می کند.
این امر به مرور زمان باعث تغییر شکل استخوان فک و ساختار صورت می شود. در واقع، در طول ۶-۱۲ ماه اول، تقریبا ۳۰٪ از بافت های سخت و نرمی که استخوان فک را تشکیل می دهند، کاهش می یابد. از آنجایی که بافت استخوانی اکنون وظیفه ای برای انجام دادن دارد (حمایت از ریشه دندان مصنوعی)، دیگر به بدن جذب نمی شود و تحلیل استخوان نیز متوقف می شود.
پایه های ایمپلنت دندان معمولا از تیتانیوم ساخته می شوند که چند دلیل مختلف دارد؛ اول اینکه تیتانیوم هم سبک و هم محکم است، بنابراین زمانی که پایه در دهان لنگر انداخت، احساس ناراحتی به وجود نمی آورد و به اندازه کافی محکم است که بتواند در برابر نیروی طبیعی گاز مقاومت کند. دوم اینکه، اجزای ایمپلنت دندان ساخته شده از تیتانیوم با بافت زنده سازگار هستند و واکنش سمی یا ایمنی ایجاد نمی کنند.
از همه مهمتر، زمانی که تیتانیوم با استخوان تماس پیدا می کند، یک چسبندگی بیولوژیکی دائمی به وجود خواهد آمد که به این فرآیند جوش خوردن (osseointegration) استحکام و ثباتی را که یک ایمپلنت دندانی به آن نیاز دارد فراهم می کند و به آن اجازه می دهد تا دقیقا مانند یک دندان طبیعی عمل کند.
اباتمنت (Abutment)
اباتمنت (Abutment) در ایمپلنت دندانی، قطعه ای است که به عنوان کانکتور یا واسطه میان پایه ایمپلنت و ترمیم پروتز دندانی عمل می کند. این بخش از ایمپلنت در قسمت قابل مشاهده بین ایمپلنت و پروتز قرار می گیرد.
معمولا یک سر اباتمنت به پایه ایمپلنت پیچ می شود؛ در حالی که سر دیگر آن برای اتصال یا چسباندن به ترمیم یا پوشش دندانی استفاده می شود. این امر باعث اتصال و ثبات پایه ایمپلنت به پروتز نهایی می گردد.
اباتمنت ها در اشکال و اندازه های متنوعی ساخته می شوند، بسته به نوع پایه ایمپلنت و همچنین نوع ترمیم دندانی که باید از آن پشتیبانی کند. بنابراین، یک اباتمنت ممکن است شبیه به یک پیچ کوتاه باشد یا در مواردی که برای پشتیبانی از یک پل دندانی نصب شده بر روی ایمپلنت استفاده می شود، دارای چندین اتصال باشد. در هر حال، هدف اصلی اباتمنت، ایجاد اتصال و تثبیت پایه ایمپلنت به پوشش یا ترمیم دندان مشابه دندان طبیعی است.
پیچ ایمپلنت دندان
پیچ ایمپلنت دندان، همانند یک پایه محکم، نقش اساسی در ثابت نگه داشتن پروتز دندان روی ایمپلنت ایفا می‌کند. این پیچ کوچک، اما بسیار مهم، اتصال بین اباتمنت (قطعه‌ای که به ایمپلنت متصل میشود) و روکش دندان را برقرار می‌کند.
پیچ ایمپلنت چگونه کار می‌کند؟
هنگامی که ایمپلنت دندان جایگزین ریشه دندان از دست رفته میشود، اباتمنت روی آن قرار می‌گیرد. سپس، پیچ ایمپلنت با گشتاور مشخصی به داخل اباتمنت پیچیده میشود تا اتصال محکمی بین این دو قطعه ایجاد شود. این اتصال قوی، امکان تحمل نیروهای ناشی از جویدن و صحبت کردن را فراهم می‌کند.
چرا گاهی پیچ ایمپلنت شل میشود؟
دلایل مختلفی می‌تواند باعث شل شدن پیچ ایمپلنت شود، از جمله:
جرم و پلاک: تجمع جرم و پلاک در اطراف اباتمنت می‌تواند به تدریج باعث شل شدن پیچ شود.
ضربه به دندان: ضربه‌های شدید به دندان می‌تواند باعث شل شدن پیچ ایمپلنت شود.
بایت نامناسب: اگر نحوه گاز گرفتن شما به گونه‌ای باشد که فشار زیادی به ایمپلنت وارد کند، ممکن است پیچ شل شود.تغییر استخوان: با گذشت زمان، ممکن است استخوان اطراف ایمپلنت کمی تحلیل رفته و باعث شل شدن پیچ شود.
اگر پیچ ایمپلنت بیفتد چه کنیم؟
اگر متوجه شدید که پیچ ایمپلنت شما شل شده یا افتاده است، بلافاصله به دندانپزشک خود مراجعه کنید. خود درمانی در این موارد بسیار خطرناک بوده و می‌تواند باعث آسیب به ایمپلنت و بافت‌های اطراف آن شود.
ترمیم ایمپلنت (Implant Restoration)
ترمیم ایمپلنت یکی از مهمترین اجزای ایمپلنت دندان است که از نظر زیبایی، برای بیماران بسیار اهمیت دارد. این ترمیم ممکن است به شکل تک تاج، بریج یا دنچر باشد و معمولا روی پایه ایمپلنت ثابت می شود.
تاج های ایمپلنت از مواد مختلفی مانند چینی، سرامیک و زیرکونیوم ساخته می شوند و سعی بر این است که ظاهر آن ها با دندان های طبیعی هماهنگ باشد. اگر چه پایه تیتانیومی ایمپلنت می تواند عمر طولانی داشته باشد؛ اما تاج پروتز به طور متوسط 10-15 سال دوام دارد.
به همین دلیل، پیش بینی دقیق عمر ایمپلنت دندان کار ساده ای نیست و بستگی به کیفیت و استفاده صحیح از هر قطعه ایمپلنت دارد.
با وجود این محدودیت ها، ایمپلنت های دندانی همچنان به عنوان استاندارد طلایی برای جایگزینی دندان های از دست رفته شناخته می شوند. با شناخت بیشتر از نحوه عملکرد و مزایای آنها، می توان درک کرد که چرا این روش درمانی آنقدر محبوب است.
نحوه کاشت ایمپلنت دندان
کاشت ایمپلنت دندان شامل چندین مرحله است که قالب گیری ایمپلنت یکی از مهم ترین آن ها به شمار می رود. این مرحله تعیین کننده ابعاد، اندازه و محل قرارگیری ایمپلنت دندانی است.
بر اساس این اطلاعات، دندان مصنوعی جایگزین دندان طبیعی از دست رفته می شود. بنابراین، انجام صحیح و دقیق مرحله قالب گیری بسیار مهم است و کیفیت و ماندگاری ایمپلنت دندانی را تعیین می کند. سوالی که در این جا مطرح می شود، این است که قالب گیری ایمپلنت چند مرحله دارد؟ مراحل اصلی قالب گیری در فرآیند کاشت ایمپلنت دندانی به شرح زیر است:
انتخاب سینی (تری) قالب گیری
معمولا از سینی های فلزی یا پلاستیکی برای قرار دادن ماده قالب گیری استفاده می شود.
انتخاب ماده قالب گیری
مواد مختلفی مانند آلژینات برای اندازه گیری دقیق ایمپلنت استفاده می شود که باعث کاهش زمان اندازه گیری ابعاد دندان ها و اجزای ایمپلنت خواهد شد.
تهیه خمیر قالب گیری
دندانپزشک پودر قالب گیری را با آب مخلوط کرده و به حالت خمیری شکل پذیر در می آورد.
قرار دادن خمیر قالب گیری در دهان بیمار
دندانپزشک خمیر را در دهان بیمار قرار داده و پس از چند دقیقه، خمیر خشک شده و شکل دندان ها، لثه و فک را به خود می گیرد.
خارج کردن سینی نگهدارنده
در پایان، دندانپزشک سینی نگهدارنده را آرام آرام از دهان بیمار خارج کرده و جهت ساخت ایمپلنت به آزمایشگاه منتقل می کند.
این مراحل با دقت و حساسیت بالایی انجام می شوند؛ زیرا دقت در اندازه گیری و قالب گیری مستقیما بر روی ماندگاری و عملکرد ایمپلنت تاثیر می گذارد. قالب گیری ایمپلنت نیازمند صبر و دقت بسیار است تا نتایج بهتری به دست آید. به همین دلیل، انتخاب دندانپزشک مجرب و حرفه ای بسیار مهم خواهد بود.
نتیجه‌گیری
ایمپلنت دندان، یکی از بهترین راه‌ها برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته است. با درک اجزای ایمپلنت و عوامل موثر بر قیمت ایمپلنت دندان، می‌توانید تصمیم آگاهانه‌تری برای انتخاب این روش درمانی بگیرید.
دکتر محمد علی قهرمانی
